Παραδέξου το! Πόσες φορές είπες ότι θα ξεκινήσεις διατροφή για να χάσεις κάποια περιττά κιλά και αντ’ αυτού αντικατέστησες όλα σου τα γεύματα με 1 ή 2 νομίζοντας ότι έτσι θα ξεμπερδέψεις γρήγορα; Και ναι μπορεί όντως να χάσεις βάρος, αλλά είναι πολύ πιθανό να είναι υγρά, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να καταστρέψεις τον μεταβολισμό σου ή να τον κάνεις πιο αργό.
Τι συμβαίνει όμως πραγματικά στον οργανισμό μας όταν δεν τρώμε τουλάχιστον τα απαραίτητα γεύματα;
Μεταξύ των γευμάτων, η περίσσεια γλυκόζης αποθηκεύεται στο ήπαρ με την μορφή γλυκογόνου. Αυτό το γλυκογόνο, όταν το χρειαστεί ο οργανισμός το χρησιμοποιεί για παραγωγή ενέργειας (εδώ να σημειωθεί ότι τα εγκεφαλικά κύτταρα δεν μπορούν να ζήσουν πάνω από 4 min αν δεν έχουν ενέργεια, δηλαδή γλυκόζη). Έτσι όταν το σάκχαρο στο αίμα μειώνεται (μετά από τον βραδινό ύπνο για παράδειγμα όπου υπάρχει νηστεία για πολλές ώρες), προωθείται η έκκριση της γλυκαγόνης από τα Α κύτταρα του παγκρέατος. Η γλυκαγόνη είναι μια ορμόνη η οποία δρα στο ήπαρ απελευθερώνοντας το αποθηκευμένο γλυκογόνο, στην κυκλοφορία του αίματος με στόχο να αυξήσει τα επίπεδα σακχάρου μετά από συνθήκες πολύωρης νηστείας. Με την αύξηση της γλυκαγόνης πυροδοτείται η κινητοποίηση των λιπαρών οξέων από το λιπώδη ιστό και η οξείδωσή τους, με παράλληλη παραγωγή κετονικών σωμάτων. Τα γλυκοκορτικοειδή, όπως η κορτιζόλη, μειώνονται όταν το σώμα προσαρμόζεται στην νηστεία και έτσι, μειώνεται ο ρυθμός καταβολισμού των πρωτεϊνών (η διάσπαση τους δηλαδή σε αμινοξέα και η συλλογή τους για να δημιουργηθούν νέες ουσίες απαραίτητες για τον οργανισμό). Επιπλέον, μειώνεται και η θυρεοειδική ορμόνη Τ3, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο βασικός μεταβολικός ρυθμός. Σε πιο προχωρημένα στάδια νηστείας, οι ιστοί συνεχίζουν να χρησιμοποιούν ως ενεργειακό υπόστρωμα γλυκόζη και λιπαρά οξέα, αλλά παράλληλα χρησιμοποιούν και κετονικά σώματα που προέρχονται από την αυξημένη β-οξείδωση των λιπαρών οξέων, σε συνδυασμό με τη μειωμένη απελευθέρωση γλυκόζης από το ήπαρ (γλυκόλυση). Έτσι, ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί κυρίως κετονικά σώματα ως πηγή ενέργειας. Ο οργανισμός αρχίζει να συνηθίζει στην πείνα, γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές και δεν υπάρχει επιπλέον απώλεια κιλών, παρά μόνο αισθήματα εξουθένωσης και τρομερής κόπωσης.
Τι άλλο όμως μπορεί να συμβεί;
- Κατά την απώλεια βάρους με αυτόν τον τρόπο, κινδυνεύει η μυϊκή σου μάζα, αφού ο οργανισμός θα «κάψει» μύες για να δώσει ενέργεια. Συνεπώς θα μειωθούν και οι καύσεις σου.
- Μετά από πολύωρη νηστεία, το πιο πιθανό είναι να πέσει το σάκχαρο (υπογλυκαιμία), κάτι που σίγουρα θα καταλάβεις λόγω ζάλης ή κόπωσης και αμέσως μετά την κατανάλωση τροφής θα αυξηθεί το σάκχαρο απότομα. Αν αυτό συμβεί πολλές φορές, υπάρχει κίνδυνος να πυροδοτήσεις την εμφάνιση διαβήτη, ειδικά αν έχεις και προδιάθεση.
- Η εξουθένωση και η κόπωση που θα νιώθεις λόγω της πείνας θα είναι η αιτία για να μην τελειώσεις την σωματική στο δραστηριότητα ή να την κάνεις με μικρότερη ένταση από αυτή που πραγματικά θα μπορούσες να έχεις.
- Κάτι άλλο που μπορεί να συμβεί, είναι το επόμενο γεύμα που θα επιλέξεις να είναι πολύ πλούσιο τόσο σε ποσότητα όσο και σε θερμίδες, γιατί από την πείνα δεν θα έχεις την ψυχραιμία να κάνεις σωστές επιλογές, με αποτέλεσμα να οδηγηθείς σε αύξηση βάρους.
- Επίσης, το πεπτικό σύστημα σοκάρεται από τις απότομες εναλλαγές στην κατανάλωση φαγητού και μπορεί να εμφανιστεί δυσκοιλιότητα και πρήξιμο.
- Ακόμα, υπάρχει πιθανότητα να παρουσιαστούν ελλείψεις σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία κάτι που θα κάνει τον οργανισμό επιρρεπή σε κρυολογήματα και ιώσεις.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, αν χρειάζεσαι βοήθεια στην διαχείριση του βάρους σου, εμπιστεύσου τον διαιτολόγο σου και μην ταλαιπωρείς το σώμα και τον οργανισμό σου!